معرفی پویش فکری توسعه

پویش فکری توسعه یک نهاد فکری، مستقل و مدنی است که به مطالعه، تولید و انتشار محتوا، و همچنین گفت‌وگو در باب توسعه ایران می‌پردازد. چشم‌انداز پویش فکری توسعه ایجاد جامعه‌ای توسعه‌خواه است که در آن پاسخ مسائل و نیازهای ملی در گفت‌وگویی فراگیر میان نخبگان و نخبگان و جامعه خلق شده و نهادها و سازمان‌های مرتبط از آن استفاده برند.

پویش فکری توسعه به همت دکتر محسن رنانی و با حمایت مالی جمعی از خیرین و داوطلبین علم و دانش به صورت کاملا مردم نهاد تاسیس شده و امروزه به صورت خودکفا در حال فعالیت است. شعار این موسسه «توسعه ملی: تفاهم نسل‌ها، توافق دست‌ها» و نامش «پویش فکری توسعه» است زیرا معتقد است باید اندیشیدن درباره مسائل توسعه کشور را به یک جریان مستمر در بین نخبگان و روشنفکران، و به یک پویش عمومی بدل کنیم تا به هم‌افزایی برسیم و بتوانیم مانع از تجربه‌های تکراری شویم و توسعه‌خواهی و مطالبه‌گری برای توسعه را به یک خواست عمومی تبدیل کنیم. تا در این حرکت، توسعه محقق شود.

«پویش فکری توسعه» بر این باور است که توسعه نه فقط پروژه‌ای اقتصادی یا فنی، بلکه فرایندی فرهنگی و گفت‌وگویی میان جامعه و واقعیت است. از همین‌رو، با هدف تکمیل شناخت‌مان از توسعه و به‌کارگیری آن، حلقه‌های دانش توسعه را تعریف کرده‌ایم. این حلقه‌ها عبارتند از «اندیشه‌نگاری توسعه» که در آن مبانی فکری و زیربنایی لازم برای حرکت به سمت توسعه را فراهم می‌شود و کتاب‌های روایت‌های صاحب‌نظران از مسئله توسعه در ایران در همین حلقه تولید می‌شوند. «رصدخانه توسعه» که مسیر توسعه و شاخص‌های آن را رصد‌ می‌کند و کتاب‌های توسعه در این حلقه تعریف شده است. «تدبیرخانه توسعه» که به استفاده از دانش برای ارتقاء سیاست‌گذاری توسط نهادهای حاکمیتی می‌پردازد، «فرهنگ‌بانی توسعه» که به معنی پرورش و ارائه آموزش‌های لازم برای ارتقاء افراد توسعه‌مدار و توسعه‌خواه در جامعه است. «بوم‌نمای توسعه» که به مطالعه دقیق منطقه‌ای با تمرکز بر شاخص‌های فرهنگی و زیست‌محیطی می‌پردازد، و در نهایت «آینده‌نگاری توسعه» که به مطالعه، پیش‌بینی، طراحی و برنامه‌ریزی تحولات جهانی و فناوری در آینده می‌پردازد.

یکی از فعالیت‌های اصلی پویش فکری توسعه طرح گفت‌وگوهای توسعه است که در راستای گفتمان‌سازی توسعه و جمع‌آوری دیدگاه‌های نظریه‌پردازان مختلف درانداخته شده است. در «گفت‌وگوهای توسعه» دیدگاه‌های فرزانگان و نخبگان این سرزمین، به منظور چاره‌اندیشی برای بحران‌های فرارسنده کشور استخراج، روایت و در نهایت تجمیع خواهد شد. از این طرح اسنادی تحت عنوان «روایت توسعه» استخراج می‌شود. هر «روایت توسعه» در واقع منظومه فکری یکی از اندیشمندان ایرانی را درباره مسئله توسعه ایران بازتاب می‌دهد.

این روایت‌ها از فرآیند بازخوانی تمامی آثار توسعه‌ای هر صاحب‌نظر استخراج می‌شود. سپس در گفت‌وگوهای حضوری یا مجازی، موارد ابهام این روایت‌ها با خود صاحب‌نظر مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد و کوشش می‌شود زوایای پنهان منظومه فکری صاحب‌نظر، آشکار شود. و پس از تکمیل و تایید صاحب‌نظر در قالب کتاب «روایت صاحب‌نظر از مسئله توسعه ایران» منتشر خواهد شد. آنچه در این‌جا مدنظر است خلق روایتی بدیع از دیدگاه صاحب‌نظر است که متفاوت از چکیده و خلاصه آثار هر صاحب‌نظر خواهد بود. روایتی که در آن به صورت مشخص پیگیری پاسخ به سوالاتی خاص در مورد توسعه و عوامل و موانع توسعه در ایران صورت می‌گیرد.

پویش فکری توسعه در راستای رصد تحولات توسعه هر ساله کتاب توسعه (گزارش شاخص ملی توسعه سال) را تدوین و منتشر می‌کند. در این کتاب تلاش می‌شود ضمن ارائه تعریفی جامع از توسعه در ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگ، فردی و زیست‌محیطی، تصویر علمی و روشنی از توسعه‌یافتگی و مولفه‌های آن ارائه شود. «کتاب توسعه» مفهوم جامع و فراگیر توسعه را بر اساس روش‌شناسی تولید شاخص‌ ترکیبی و با استفاده از شاخص‌های جهانی با بیش از چندین هزار داده برای همه کشورهای جهان محاسبه می‌کند.

شفافیت ایجاد شده توسط اطلاعات ارائه شده در این کتاب علاوه بر اینکه از سانسور یا انحراف آمار و اطلاعات جلوگیری می‌کند، باعث می‌شود نقاط ضعف و قوت‌ اصلی توسعه ایران نیز بازنمایی شود و نهادهای مسئول بتوانند برای پیشبرد توسعه گام‌های خود را تنظیم کنند. می‌توان گفت چه در سطح نظری و چه در سطح محاسبات آماری کتاب توسعه در حوزه مطالعات توسعه پیشگام است. بر اساس گزارش شاخص ملی توسعه نه تنها جایگاه و رتبه توسعه ایران در بین کشورهای جهان بدست می‌آید، بلکه فراتر از آن روند‌های توسعه‌ای کشور در همه ابعاد آن در طول زمان قابل رصد خواهد بود. همچنین کتاب توسعه می‌تواند به عنوان معیاری بی‌طرف، ارزیابی روشن و دقیقی از جهت‌گیری‌های مثبت و منفی دولت‌های مختلف داشته باشد.

بخش اصلی هر موسسه علمی و پژوهشی مبنای تفکر و انباشت دانشی است که می‌تواند پشتیبان تحلیل‌ها و نظریه‌ها باشد. بخش مطالعات شامل پروژه‌های مطالعاتی، جلسات هم‌اندیشی موضوعی، مطالعات، تحلیل و ترجمه‌های موضوعات روز، و تشکیل بانک دانش و داده، همچنین تالیف و ترجمه در حوزه توسعه است. ماحصل برخی از این مطالعات کتب تالیفی پویش فکری توسعه است. کتابهایی چون توسعه به زبان ساده، خاستگاه تاریخی اندیشه توسعه، فلسفه و توسعه، توسعه کرمانشاه و ….همچنین در حوزه تحلیل مسایل روز توسعه، یادداشت‌ها،‌ مقالات و پادکست‌هایی تولید و در اختیار مخاطبان پویش فکری توسعه قرار می‌گیرد.

هیئت موسس:
عباس حاتمی، الهه شعبانی، حجت اله میرزایی، مریم فتحیان، امیرحسین پوره، مرتضی درخشان، محسن رنانی

هیئت مدیره:
حجت اله میرزایی
دکتری اقتصاد و عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی
به عنوان رئیس هیئت مدیره

مرتضی درخشان
دکتری علوم اقتصادی گرایش توسعه
به عنوان نایب رئیس هیئت مدیره

الهه شعبانی
دکتری جامعه شناسی، گرایش اقتصاد و توسعه اجتماعی
به عنوان عضو هیئت مدیره

مدیرعامل:
مرتضی درخشان
دکتری علوم اقتصادی گرایش توسعه

جهت مطالعه متن کامل منشور پویش فکری توسعه کلیک کنید.