شاخص پیشرفت اجتماعی

معرفی شاخص پیشرفت اجتماعی:

شاخص پیشرفت اجتماعی (Social Progress Index) در تلاش است پیشرفت اجتماعی را مستقیماً و بدون در‌نظر‌گرفتن متغیرهای اقتصادی اندازه‌گیری کند. از نظر این شاخص، با در‌نظر‌نگرفتن سنجه‌های اقتصادی می‌توان به‌صورت نظام‌مند و دقیق رابطه بین توسعه اقتصادی و توسعه اجتماعی را تحلیل کرد. این شاخص، پیشرفت اجتماعی را این‌گونه تعریف می‌کند: «ظرفیت جامعه برای رفع نیازهای اولیه شهروندانش، و همین‌طور ایجاد شرایطی که پایداری زندگی شهروندان و اجتماعات تضمین شود و همه افراد به ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های‌شان تحقق کامل ببخشند».

معرفی کوتاهی از «شاخص پیشرفت اجتماعی» و وضعیت آن در ایران را در ویدئوی زیر ببینید:

سازمان محاسبه کننده شاخص پیشرفت اجتماعی:

«ضرورت پیشرفت اجتماعی» یک سازمان جهانی غیرانتفاعی در واشنگتن است که شاخص پیشرفت اجتماعی را جهت بهبود سیاست‌گذاری در حوزه‌های سلامت زیست‌محیطی و سلامت اجتماعی محاسبه می‌کند. این شاخص مدیرانی از کشورهای مختلف از هند گرفته تا برزیل و انگلیس را با خود همراه کرده ‌است.

 

بهترین‌ و بدترین‌ کشورها در شاخص پیشرفت اجتماعی:

پنج کشور برتر از نظر شاخص پیشرفت اجتماعی و همچنین از نظر زیر‌شاخص‌های اصلی آن در سال ۲۰۲۰ به شرح جدول زیر است:

پنج کشور دارای بدترین عملکرد از نظر شاخص پیشرفت اجتماعی و زیرشاخص‌های اصلی آن در سال ۲۰۲۰ نیز به شرح جدول زیر فهرست شده‌اند:

بدترین کشورها در شاخص پیشرفت اجتماعی

توصیف وضعیت ایران در شاخص پیشرفت اجتماعی:

در جدیدترین گزارش شاخص پیشرفت اجتماعی برای سال ۲۰۲۰، ایران نمره ۶۷.۴۹ را کسب کرده است و در رتبه ۹۳ قرار دارد.

مقایسه ایران با نروژ در شاخص پیشرفت اجتماعی

نمودار بالا، وضعیت زیرشاخص‌های پیشرفت اجتماعی سال ۲۰۲۰ ایران را در مقایسه با نروژ، کشور صدرنشین این شاخص، نشان می‌دهد. ایران در زمینه زیرشاخص‌ فراگیری از دامنه فرصت‌ها، بیشترین فاصله را با نروژ دارد؛ یعنی وضعیت تبعیض در توزیع فرصت‌ها در میان جمعیت در ایران در مقایسه با برترین کشور جهان از نظر شاخص پیشرفت اجتماعی، بسیار وخیم است و این دو کشور، ۶۳.۸ درصد فاصله دارند. بیشترین انطباق وضعیت پیشرفت اجتماعی ایران با نروژ در زمینه زیرشاخص‌های آب و بهداشت، سرپناه و تغذیه و مراقبت‌های بهداشتی اولیه است. از جمله شاخص‌های مهم دیگر می‌توان به دسترسی به اطلاعات اشاره کرد که فاصله ایران با نروژ در این زمینه، نزدیک به ۳۷ درصد است. ایران از نظر حقوق فردی نیز با نروژ فاصله چشمگیری دارد و مقدار شاخص آن ۳۹.۵ درصد با زیرشاخص حقوق فردی نروژ انطباق دارد.

 

روند شاخص پیشرفت اجتماعی در ایران:

نمودار بالا نشان می‌دهد که شاخص پیشرفت اجتماعی در ایران طی دوره ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ روندی رو به رشد دارد. خط روندی این شاخص نیز روندی صعودی با شیبی به‌نسبت اندک را به تصویر می‌کشد. شاخص پیشرفت اجتماعی ایران از ۶۲.۸۴ واحد در سال ۲۰۱۱ به ۶۷.۱۴ واحد در سال ۲۰۲۰ افزایش یافته است.

 

شاخص پیشرفت اجتماعی درباره ایران چه می‌گوید؟

  • اگر کشورهای عضو نمونه شاخص پیشرفت اجتماعی را بر حسب عملکردشان در پنج گروه دسته‌بندی کنیم ایران در گروه سوم قرار می‌گیرد.
  •  ایران به‌لحاظ رفع نیازهای اولیه شهروندانش مانند دسترسی به غذا، آب، بهداشت و ایمنی فردی موقعیت خوبی در این شاخص دارد.
  • عملکرد ضعیف ایران در این شاخص به دلیل محدودیت در فرصت‌هاست. محدودیت در حقوق فردی، آزادی‌های فردی، آموزش پیشرفته و فراگیری علت اصلی ضعف پیشرفت اجتماعی در ایران است.
  •  ایران با سرعت خیلی کم در حال پیشرفت اجتماعی است.
  •  لازمه افزایش رشد ایران در پیشرفت اجتماعی، سیاست‌گذاری جهت افزایش حقوق فردی و حقوق مدنی و سیاسی اقلیت‌هاست.

 

بیشتر بخوانید:

برای دریافت فایل اکسل نمودارهای مقایسه‌ای ایران در شاخص پیشرفت اجتماعی با کشورهای نزدیک به آن، اقتصادهای نوظهور و کشورهای نفتی کلیک کنید.