شاخص جهانی حکمرانی
معرفی شاخص جهانی حکمرانی:
پروژه زیرشاخصهای جهانی حکمرانی (Worldwide Governance Indicators) وضعیت حکمرانی در بیش از ۲۰۰ کشور را گزارش می‌کند. این گزارش اولین بار در سال ۱۹۹۶ منتشر شد و آخرین نسخه آن مربوط به سال ۲۰۲۰ است. این گزارش از سال ۲۰۰۲ به‌صورت سالانه و پیش از آن به‌صورت دو سال یک بار منتشر شده است. این پروژه درک افراد از حکمرانی را می‌سنجد. تعریف این پروژه از حکمرانی این‌گونه است:
حکمرانی دربرگیرنده سنت‌ها و نهادهایی است که در جامعه اعمال اقتدار می‌کنند. حکمرانی شامل سه دسته فرآیند است: انتخاب دولت‌ها، کنترل دولت‌ها و تغییر دولت‌ها، توانایی دولت‌ها برای اتخاذ سیاست‌های درست و وفاداری و اعتماد شهروندان و حاکمیت به نهادهای اقتصادی و اجتماعی.
سازمان محاسبه‌کننده:
این پروژه توسط دانیل کافمن [۱] از مؤسسه حکمرانی منابع طبیعی [۲] و مؤسسه بروکینگز [۳]، و آرت کرای [۴] از گروه پژوهشی توسعه بانک جهانی [۵] با حمایت مالی بانک جهانی انجام می‌شود. گروهی دیگر از پژوهشگران نیز در انجام این پروژه مشارکت دارند.
بهترین و بدترین کشورها در شاخص حکمرانی:
پنج کشور برتر از نظر شاخص حکمرانی و همچنین زیرشاخصهای اصلی آن در سال ۲۰۲۰ به‌صورت جدول زیر است:
پنج کشوری که بدترین وضعیت را از نظر شاخص حکمرانی و همچنین زیرشاخصهای اصلی آن در سال ۲۰۲۰ داشته‌اند، به‌صورت جدول زیر است:
توصیف وضعیت ایران در شاخص حکمرانی:
در سال ۲۰۲۰، که آخرین سال انتشار گزارش شاخص حکمرانی است، رتبه ایران در میان ۲۰۲ کشور ۱۸۱ بوده که پس از گرفتن میانگین عددی از زیر‌شاخص‌ها به‌دست آمده است.
در نمودار بالا، هرچقدر مساحت داخل شکل ایجاد‌شده بزرگ‌تر باشد، نشانگر بیشتر‌بودن نمره شاخص حکمرانی است. بنابراین نمودار بالا نشان می‌دهد کیفیت حکمرانی ایران در بین سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹ کاهش یافته است و بیشترین کاهش را در ثبات سیاسی و نبود خشونت و تروریسم داشته است.
روند شاخص حکمرانی در ایران:
بررسی تغییرات در شاخص حکمرانی ایران نشان می‌دهد در طول سال‌های گذشته روند کلی حکمرانی به‌طور کل نزولی بوده است و نمره ایران از ۰.۷۸- در سال ۱۹۹۶ به ۱.۱۴- در سال ۲۰۱۹ کاهش یافته است. اینکه شاخص حکمرانی در ایران در تمام این دوره منفی بوده و با توجه به اینکه میانگین جهانی شاخص حکمرانی در کل این سال‌ها عددی مثبت بوده است، خود نشانگر آن است که وضعیت حکمرانی در کشور ما مناسب نیست. با این حال در شرایط منفی نیز وضعیت حکمرانی رو به افول است.
زیرشاخصهای حکمرانی جهانی درباره ایران چه می‌گویند؟
- اگر کشورهای عضو نمونه پروژه حکمرانی را بر حسب عملکردشان در حکمرانی در پنج گروه دسته‌بندی کنیم ایران در گروه پنجم، یعنی ضعیف‌ترین گروه قرار می‌گیرد.
- نمره ایران در همه زیرشاخصهای شش‌گانه حکمرانی، پایین‌تر از حداقل لازم برای حکمرانی مطلوب است.
- بی‌اعتمادی افراد به وجود حقوق شهروندی، ثبات سیاسی و توانایی دولت در قانون‌گذاری علل اصلی نمره ضعیف ایران در زیرشاخصهای حکمرانی است.
- با جلب اعتماد مردم به نهادهای حکمرانی از طریق افزایش آزادی مطبوعات و آزادی تجمعات، و کاهش سانسور رسانه‌ای می‌توان قدمی بزرگ در بهبود عملکرد ایران در حکمرانی برداشت.
- نهادهای حکمرانی در ایران می‌توانند با استفاده بهینه از فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات به افزایش درک شهروندان از شفافیت در عملکرد نهادهای حکمرانی (در قانون‌گذاری و اجرای قوانین (به‌ویژه قوانین کیفری) کمک کنند.
بیشتر بخوانید:
پاورقی:
[۱] Daniel Kaufmann
[۲] natural resource governance institute
[۳] Brookings institution
[۴] Aart kraay
[۵] world bank development research group